نرخ ارز

یکی از مهم ترین موضوعاتی که در بخش اقتصاد کلان در سال های اخیر دارای نوسان و تغییرات شدید بود،نرخ ارزاست.نرخ ارز،قیمت نسبی پول خارجی به پول داخلی است که همواره مورد توجه جامعه اقتصادی و مالی بوده است.نرخ ارز ممکن است به دلایلی همچون نرخ تورم،تراز تجاری (واردات و صادرات)تحریم های سیاسی و اقتصادی،مراسم های مذهبی و ...افزایش و کاهش یابد.به طور معمول،دلیل اصلی نوسانات نرخ ارز در سالیان گذشته کاهش عرضه ارز در نتیجه کاهش درآمدهای صادراتی از جمله نفت بوده است.

تاثیر نوسانات نرخ ارز(ماننددلار)در شرکت ها و صنایع مختلف در بازار سهام متفاوت است.صنایعی که صادرات محور هستند،به این معنی که درصد زیادی از درآمد فروش آن ها از طریق صادرات محصول خود تامین می شود،ازافزایش نرخ ارز به دودلیل منتفع می شوند:

1-درآمد فروش این شرکت ها ارزی است و با نرخ تسعیر(تبدیل ارز)بیشتری به ریال برگرداندهد خواهد شد.مثلا اگر فروش شرکتی 10میلیون دلار باشد،نرخ دلار به ریال 38000ریالی درآمد کمتری نسبت به نرخ دلار به ریال 41000ریال در پی خواهد داشت

2-باافزایش نرخ ارز،رقابت با محصولات خارجی برای شرکت های بورسی آسان تر خواهدشد.چرا که قدرت خرید محصول خارجی (وارداتی)توسط جامعه کاهش یافته و واردات محصول به صرفه نخواهد بود و می تواند به فروش مقداری بیشتر محصولات داخلی شود.

اگر نمودار شاخص کل بورس را مشاهده نمایید از نیمه دوم سال 1391تا ابتدای زمستان 1392،بازار سهام رشد چشمگیری داشت که از مهم ترین عوامل این اتفاق،می توان به رشد نرخ ارز و افزایش سود اسمی شرکت ها اشاره کرد.سهم زیادی از بازار سرمایه را صنایع صادرات محور تشکیل داده اند.صنایعی همچون پتروشیمی ها،پالایشی ها،فلزات اساسی،معدنی ها(کانه های فلزی)که عمدتا صادرات محور هستند بیش از 50 درصد ارارزش بازار را در دست دارند که طبیعتا افزایش نرخ ارز می تواند برای بازار سهام در میان مدت اتفاق خوشایندی باشد.

هرچند که رشد نرخ ارز آزاد برای کلیت بازار سرمایه خوشایند است اما این موضوع در خصوص رشد نرخ ارز مبادله ای چندان مصداق ندارد.صنایع زیادی هستند که از رشد نرخ ارز مبادله ای منتفع نخواهند شد.صنایع پتروشیمی علی رغم فروش محصولات با نرخ ارز آزاد،مواد اولیه خودرانیز با نرخ ارز مبادله ای خریداری می کنند که رشد نرخ ارز مبادله ای منجر به کاهش سود آوری آن ها می شود.از صنایع مشابه دیگر می توان به صنایع غذایی(روغن خوراکی)دارویی،خودروسازی ولاستیکی اشاره نمود.

از طرفی تعدادی از شرکت های بورسی (عمدتا از صنعت سیما،نیروگاه برق و فلزات اساسی)تسهیلات ارزی سنگینی دریافت کرده اند.طبیعتا هنگامی که نرخ ارز(مبادله ای)رشد می کند،آن ها باید مبلغ ریالی بیشتری را بابت خرید ارز و بازپرداخت تسهیلات بپردازند که موجب افزایش هزینه (تسعیر ارز)این شرکت ها و درنتیجه کاهش سود آن ها می شود.

در یک نتیجه گری کلی می توان گفت که به طور کلی،بازار سهام از افزایش نرخ ارز آزاد منتفع و از افزایش نرخ ارز مبادله ای متضرر خواهد شد.